آسم یک بیماری است که در آن راه های تنفسی شما تنگ و متورم شده و بیش از اندازه مخاط تولید می کند.این امر سبب به وجود آمدن مشکلات تنفسی، سرفه، تنفس صدا دار و تنگی نفس خواهد شد.
برای بعضی از افراد آسم مشکل کوچکی است اما برای بعضی دیگر مشکل بزرگی محسوب می شود که با فعالیت های روزمره تداخل پیدا می کند و ممکن است به حملات آسم منجر شود. این امر می تواند برای زندگی فرد تهدید آمیز باشد.
آسم به طور کامل درمان نمی شود اما علائم آن را می توان تا حدی کنترل کرد. از آنجایی که آسم با گذشت زمان تغییر می کند این مهم است که بتوانید نشانه ها و علائم بیماری تان را به همراه دکترتان پی گیری کرده و درمان مورد نیاز خود را تنظیم کنید.
دلایل ابتلا به آسم
هنوز به طور کامل مشخص نیست که چرا بعضی از افراد به این بیماری مبتلا می شوند و بعضی دیگر مبتلا نمی شوند اما احتمالا هر دو عامل ژنتیک و محیط در این بیماری دخیل هستند.
محرکهای آسم
قرار گرفتن در معرض محرک های ویروسی و مواد آلرژی زا، می تواند علائم آسم را ایجاد کند. محرک های آسم از فردی به فرد دیگر تغییر می کند این محرک ها عبارتند از :
- مواد موجود در هوا مانند گرده ها، ذرات ریز، بذرهای قارچ، شوره ی حیوانات یا زباله های سوسک ها
- عفونت های تنفسی مانند سرماخوردگی
- فعالیت های فیزیکی (آسم ناشی از ورزش)
- هوای سرد
- آلودگی هوا محرک هایی مانند سیگار
- داروهای خاص مانند بتا بلاکر، آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن
- استرس و احساسات خیلی شدید
- سولفیت و مواد نگهدارنده بعضی از غذاها و نوشیدنی ها از جمله میگو، میوه ی خشک شده، سیب زمینی های فرآوری شده، آبجو و شراب
- بیماری رفلاکس معده، که در آن اسید معده به سمت حلق بر می گردد
نشانه های آسم چیست؟
نشانه های این بیماری از فردی به فرد دیگر متفاوت است. حملات آسم در بعضی از افراد نادر است و فقط در یک شرایط خاص بروز می کند ( مانند زمانی که هیجان زده می شوند) و در بعضی افراد نیز نشانه های آسم در همه ی اوقات بروز می کنند.
نشانه ها و علائم آسم عبارتنداز:- تنگی نفس
- تنگی قفسه ی سینه یا درد
- تنفس صوت مانند یا صدار دار هنگام بازدم (تنفس صدا دار یک مشکل رایج در بینی کودکان مبتلا به آسم به شمار می آید)
- خواب ناراحت که ناشی از تنگی نفس، سرفه یا تنفس صدا دار است
- حملات سرفه یا خس خس سینه که با ویروس های تنفسی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا بدتر می شود.
نشانه ها و علائم بدتر شدن آسم عبارتند از:- علائم و نشانه های آسم تشدید شده و دردسر ساز می شوند
- مشکلات تنفسی افزایش می یابد (توسط یک پیک فلومتر اندازه گیری می شود، این وسیله میزان بهبود کارایی شش ها را اندازه گیری می کند)
- نیاز به استفاده از اسپری های تنفسی افزایش می یابد
برای بعضی از افراد نشانه ها و علائم فقط در بعضی مواقع بروز می کند :- آسم ناشی از ورزش، که معمولا در هوای سرد و خشک بدتر می شود
- آسم شغلی، که توسط آلرژن های محیط کار ایجاد می شود مانند دود های شیمیایی، گازها یا گرد و خاک
- آسم ناشی از آلرژی، که به علت مواد موجود در هوا مانند آلودگی ، تخم قارچ ، زباله ی سوسک ، ذرات پوست و شوره ی حیوانات خانگی ایجاد می شود.
حمله آسم چیست؟
یک حمله ی آسم می تواند شامل سرفه، تنگی قفسه ی سینه، خس خس و مشکلات تنفسی بشود. حمله هنگامی رخ می دهد که هوا از ریه های شما عبور می کند. همین طور که هوا از درون ریه های شما عبور می کند، مجاری هوا تنگ تر می شود، همانند شاخه های یک درخت که از تنه ی آن باریک تر هستند. هنگامی که یک حمله ی آسم رخ می دهد دیواره ی ریه ها متورم شده و مجاری هوا تنگ می شود. هوای کمتری وارد ریه ها شده و در نتیجه هوای کمتری نیز خارج می شود در این حین مخاطی که بدن تولید می کند مجاری هوا را مسدود کرده و وضعیت مشکل تر می شود.
می توانید آسم خود را با دانستن علائم هشدار دهنده ی حمله ی آسم، اجتناب از عوامل تحریک کننده ی حمله ها کنترل کنید.
اگر بتوانید آسم خود را کنترل کنید
- دیگر علائمی مانند سرفه و خس خس سینه را نخواهید داشت
- راحت تر می خوابید
- از کار و مدرسه ی خود عقب نمی مانید
- می توانید در همه ی فعالیت های فیزیکی شرکت داشته باشید
- و همچنین نیازی به رفتن به بیمارستان ندارید
آسم چگونه درمان می شود؟
- همه ی افرادی که این بیماری را دارند داروهای مشابهی مصرف نمی کنند .
- بعضی از داروها ممکن است استنشاقی باشد و بعضی دیگر به صورت قرص مصرف می شود .داروهای آسم در دو نوع مختلف عرضه می شوند ( داروهایسریع الاثر و داروهایکنترلطولانیمدت ) داروهای سریع الاثر نشانه های حملات آسم را کنترل می کنند. داروهای کنترل طولانی مدت نیز کمک می کند که شما حمله های کمتر و خفیف تری داشته باشید اما هنگامی که دچار حمله شده اید کاری نمی تواند انجام دهد.
- داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده می شود ممکن است عوارض جانبی داشته باشد، اما بیشتر این عوارض خفیف بوده و به سرعت از بین می روند.
- به خاطر داشته باشید که شما می توانید آسم را کنترل کنید. به وسیله ی پزشک خود برنامه ای برای مقابله با آسم ترتیب دهید. مشخص کنید که چه کسی قرار است یک کپی از برنامه ی شما را داشته باشد و کجا قرار است نگهداری شود. داروهای کنترل طولانی مدت خود را مصرف کنید حتی اگر خیلی وقت است که علائم آسم را ندارید.
درمان خانگی و شیوه زندگی برای افراد مبتلا به آسماگرچه بیشتر افرادی که آسم دارند برای جلوگیری و از بین بردن علائم آن به دارو تکیه می کنند اما شما می توانید کارهای دیگری نیز برای حفظ سلامتی و کم کردن حملات آسم انجام دهید.
اجتناب از محرکها:
یکی از کلید های کنترل این بیماری این است که کمتر در معرض محرک ها قرار بگیریم:
از هواکش استفاده کنید ⬅ هواکش می تواند گرده های موجود در هوا را کاهش دهد. این گرده ها معمولا از درختان، چمن ها و علف های هرزی که راه خود را به خانه پیدا کرده اند خارج می شود. علاوه بر این تهویه هوا به وسیله ی هواکش می تواند رطوبت موجود در هوا و گرد و خاک را نیز کاهش دهد. اگر فراهم کردن هواکش برای شما امکان پذیر نبود سعی کنید در فصل های آلرژی زا پنجره های خود را بسته نگه دارید.
تغییر دکور برای کاهش گرد و خاک⬅ گرد خاک موجود در وسایل خانه می تواند علائم شبانگاهی را بیشتر کند. برای کاهش گرد و خاک بهتر است چند آیتم را در اتاق خواب خود تغییر دهید. به عنوان مثال عوض کردن رو بالشی، رو تختی و فلیتر هواکش می تواند سودمند باشد. سعی کنید به جای فرش از پارکت و اجناس دیگری استفاده کنید که پرز کمتری داشته باشد.
ایجاد رطوبت مطلوب ⬅ اگر در یک منطقه ی مرطوب زندگی می کنید با دکترتان در مورد استفاده از یک رطوبت گیر صحبت کنید.
دوری کردن از قارچها ⬅ سعی کنید قسمت های مرطوب مانند حمام ، آشپزخانه و اطراف خانه را برای جلوگیری از گسترش قارچ تمیز نگه دارید. برگ های کپک زده و چوب های مرطوب موجود در حیاط خانه را از بین ببرید.
کاهش شوره حیوانات خانگی ⬅اگر شما به شوره ی حیوانات حساسیت دارید از حیوانات خانگی خز دار یا پر دار دوری کنید. تمیز کردن یا حمام بردن حیوانات خانگی به طور مرتب می تواند در کاهش شوره های اطراف شما موثر باشد.
نظافت منظم ⬅ خانه ی خود را حداقل یکبار در هفته تمیز کنید. اگر احتمال می دهید که ممکن است گرد و خاک شما را اذیت کند از یک ماسک استفاده کنید یا بگذارید کس دیگری این کار را انجام دهد.
پوشاندن دهان و بینی در هوای سرد ⬅ اگر آسم شما با هوای سرد تشدید می شود می توانید از یک ماسک صورت کمک بگیرید.
حفظ سلامتی:
با مراقبت از خود می توانید علائم این بیماری را تحت کنترل خود در آورید :
ورزش منظم ⬅ داشتن آسم به این معنی نیست که نباید ورزش کنید. راه های درمانی می تواند از حمله ی آسم در حین فعالیت جلوگیری کرده و علائم را کنترل کند. ورزش منظم می تواند قلب و شش های شما را قوی کند این باعث می شود علائم این بیماری از بین برود. اگر شما در هوای سرد ورزش می کنید، از یک ماسک استفاده کنید تا هوایی که تنفس می کنید گرم باشد.
وزن متناسب ⬅ افزایش وزن می تواند علائم این بیماری را تشدید کند و شما در معرض خطرات بیشتری برای بیماری های دیگر قرار می دهد.
کنترل سوزش معده و رفلاکس معده ⬅ ممکن است اسید رفلاکسی که سبب سوزش معده می شود به مسیرهای جریان هوا در شش ها آسیب برساند و علائم آسم را بدتر کند. اگر شما سوزش معده ی مداوم یا مکرر دارید برای درمان خود با دکترتان صحبت کنید. ممکن است نیاز باشد قبل از اینکه علائم این بیماری را بهبود دهید رفلاکس معده خود را درمان کنید.
اورژانس:
آسم یک بیماری التهابی مزمن راه هوایی است و به صورت حمله میباشد که این حملات از چند دقیقه تا چند ساعت بعد از تماس با محرک ها مثل عطر و دود و آلرژن ها رخ میده.
علایم بالینی :- تنگی نفس
- سرفه
- صدای ویز (خس خس سینه)
آسپرین و بتابلاکرها مثل پروپرانول و غیره (بتابلاکرها با بلاک گیرنده بتادو باعث برونکواسپاسم و تنگی نفس میشه) از شایعترین داروهایی هستن که باعث حمله آسم میشون
اقدامات درمانی آسم
- باز کردن راه هوایی و اکسیژن تراپی
- استفاده از داروهای بتا آدرنرژیک (اسپری سالبوتامول )
نکته : بتا دو آگونیست ها بهترین داروهای ضد آسم هستن!)
- پوزیشن نیمه نشسته برا اتساع ریه و تنفس راحت
- گرفتن آی وی لاین
- استعاده از متیل گزانتین ها (آمینوفیلین )
- استفاده از اسپری آنتی کولینرژیک (آترونت)
- استفاده از هیدروکورتیزون وریدی
- مانیتورینگ بیمار
- استفاده از منیزیوم سولفات
- اگر بیمار عفونت ریه داشت آنتی بیوتیک هم میدیم
آسم یک بیماری التهابی مزمن راه هوایی است که همراه با افزایش پاسخ دهی، ادم مخاط و تولید موکوسی همراه است . التهاب منجر به انسداد ناشی از عدم مخاطی ،کاهش قطر راه هوایی و انقباض عضلات صاف برونشی میشود
علایم شایع آسم
- حملات آسم مکرراً در شب یا اوایل صبح رخ می دهند
- بیماری با افزایش علایم در طی روزها پیشرفت کرده، اما ممکن است ناگهانی شروع شود
- بازدم نیاز به تلاش دارد و طولانی میشود
تدابیر پرستاری
- بررسی وضعیت تنفسی و شدت علایم ناشی از آسم
- پیش از دادن هر دارویی سابقه حساسیت دارویی را در بیمار چک کنید
- تهیه تاریخچه پزشکی و دارویی
- اگر بیمار دهیدراته است مایعات به بیمار بدهید
- در صورت نیاز جهت اینتوبه کردن بیمار کمک کنید
- در حالی که بیمار را تحت نظارت دقیق قرار میدهید به خانواده بیمار اطلاعات و آگاهی دهید
- پاسخ بیمار را به درمان بررسی کنید اگر بیمار عفونت تنفسی داشته باشد ممکن است آنتی بیوتیک به بیمار داده شود