برفك دهان

‌ برفك‌ عبارت‌ است از یك‌ عفونت‌ قارچی‌ شایع‌ دهان‌.

بیشتر، نوزادان‌ و شیرخواران‌ را مبتلا می‌كند ولی‌ سایر كودكان‌ و بزرگسالان‌ نیز مبتلا می‌شوند.


 علایم‌ شایع‌

لكه‌هایی‌ (پلاك‌هایی‌) با مشخصات‌ زیر در دهان‌ ظاهر می‌شوند:

• لكه‌ها سفید تا زرد متمایل‌ به‌ كرم‌ و اندكی‌ برجسته‌ هستند.
• شبیه‌ شیر دلمه‌ بسته‌ هستند ولی‌ پاك‌ نمی‌شوند.
• لكه‌ها دردناك‌ نیستند مگر این‌ كه‌ برداشته‌ شوند.
• در این‌ صورت‌ زخم‌های‌ كوچك‌ و دردناكی‌ بر جای‌ می‌گذارند.
• دهان‌خشك‌ است‌.

 علل‌ بیماری

قارچی‌ به‌ نام‌ كاندیدا آلبیكنز که معمولاً به‌ تعداد كم‌ در دهان‌ وجود دارد ولی‌ عوامل‌ خاصی‌ ممكن‌ است‌ باعث‌ تكثیر بیش‌ از حد آن‌ شوند:

درمان‌ با آنتی‌بیوتیك‌ها:

• ممكن‌ است‌ تعادل‌ طبیعی‌ ارگانیسم‌ها را در دهان‌ برهم‌ زند و باعث‌ ایجاد برفك‌ گردد.

زایمان‌:

• نوزادان‌ ممكن‌ است‌ عفونت‌ را در حین‌ عبور از مجرای‌ زایمان‌ كسب‌ كنند به‌ خصوص‌ اگر مادر دچار عفونت‌ مهبل‌ با یك‌ مخمر باشد.
• برفك‌ ظرف‌ چند ساعت‌ تا 7 روز پس‌ از تولد ظاهر می‌شود.

سالخوردگی‌:

• افراد مسن‌تر به‌ خاطر مقاومت‌ طبیعی‌ كمتر دچار برفك‌ می‌گردند.

عوامل تشدید كننده بیماری

• تغذیه‌ نامناسب‌
• دیابت‌ شیرین‌
• بیماری‌ كه‌ باعث‌ كاهش‌ مقاومت‌ شده‌ باشد
• التهاب‌ ناشی‌ از دندان‌های‌ مصنوعی‌
• مصرف‌ مزمن‌ استروییدها (خوراكی‌ یا استنشاقی‌)
• ایدز (برفك‌ در بزرگسالان‌، جزئی‌ از معیارهای‌ تشخیصی‌ ایدز به‌ شمار می‌رود)

 پیشگیری از بیماری‌

• بهداشت‌ خوب‌ دهان‌
• اجتناب‌ از آنتی‌بیوتیك‌های‌ غیرضروری‌

  عواقب‌ مورد انتظار

• درمان‌ معمولاً ظرف‌ 3 روز این‌ عفونت‌ را پاك‌ می‌كند.

• خطرناك‌ یا جدی‌ نیست‌ ولی‌ تمایل‌ به‌ عود دارد.

 عوارض ‌احتمالی‌

می‌تواند به‌ مهبل‌، پوست‌، حنجره‌، لوله‌ گوارش‌ یا دستگاه‌ تنفسی‌ گسترش‌ یابد.

درمان بیماری‌

• آزمون‌های‌ تشخیصی‌ می‌توانند شامل‌ خراش‌ دادن‌ پلاك‌ و بررسی‌ ماده‌ در زیرمیكروسكوپ‌ باشند.

• هدف‌ از درمان‌ بهبود بیماری‌ زمینه‌ای‌ مساعدكننده‌ بیمار به‌ عفونت‌ و تسكین‌ علایم‌ برفك‌ است‌.

• در صورت‌ ابتلای‌ یك‌ شیرخوار به‌ این‌ عفونت‌، هر چیزی‌ را كه‌ ممكن‌ است‌ در دهان‌ بچه‌ قرار بگیرد، استریل‌ كنید.

دارو درمانی

• محلول‌ پراكسید هیدروژن‌ برای‌ شستشوی‌ دهان‌، ناراحتی‌ را تسكین‌ خواهد داد.

• ممكن‌ است‌ از داروی‌ كلوتریمازول‌ كه‌ در دهان‌ حل‌ می‌شود، 5 بار در روز و به‌ مدت‌ 14 روز استفاده‌ شود.

• ضایعات‌ كودكان‌ كم‌سن‌ را می‌توان‌ به‌ دقت‌ با یك‌ وسیله‌ نخی‌ آغشته‌ به‌ سوسپانسیون‌ نیستاتین‌ برداشت‌.

• كرم‌های‌ ضد كاندیدیا كه‌ در زیر دندان‌های‌ مصنوعی‌ یا در گوشه‌های‌ دهان‌ به‌كار می‌روند، گاهی‌ اثربخش‌ هستند.

 رژیم‌ غذائی‌

• در شیرخواران‌ تغییری‌ لازم‌ نیست‌. سایر كودكان‌ و بزرگسالان‌ باید مایعات‌ كافی‌ همراه‌ با شیر، ژلاتین‌ مایع‌، بستنی‌، فرنی‌، آب‌، چای‌ یا سایر نوشیدنی‌ها و غذاهایی‌ را مصرف‌ كنید كه‌ به‌ راحتی‌ قابل‌ بلع‌ هستند.

• در صورت‌ دردناك‌ بودن‌ لكه‌ها، برای‌ نوشیدن‌ از نی‌ استفاده‌ كنید.

 شرایطی که باید به پزشك مراجعه نمود

• ایجاد تب‌
• ظاهر شدن‌ ضایعات‌ در پوست‌ یا مهبل‌
• اگر علایم‌ كم‌آبی‌ (چشم‌های‌ گود رفته‌، الاستیسیته‌ كم‌ پوست‌ و خستگی‌) در یك‌ كودك‌ ظاهر شوند.