واكسن چیست؟

واكسن ها از ميكروب يا ويروس كشته شده و يا ضعيف شده كه عوامل بيماري هاي خاص هستند، ساخته شده اند. با تزريق واكسن سيستم ايمني بدن تحت حمله اين ميكروب ها و يا ويروس ها قرار مي گيرد و در نتيجه ترشح مواد خنثی کننده، اثر میکروب ها بنام آنتي بادي ها يا پادتن ها در بدن بالا مي رود. اين آنتي بادي ها در بدن كودك فعال باقي مي مانند و در صورتي كه بدن با بيماري واقعي مواجه شود آن را در مقابل ويروس يا ميكروب محافظت مي كنند. بعنوان مثال اگر سياه سرفه شايع شود احتمال ابتلا كودكی كه واكسينه شده است به مراتب كمتر از كودكي است كه واكسينه نشده است.

برنامه واكسيناسيون به منظور پيشگيري از بيماريهاي خطرناك تهيه شده و مهم ترين بخش تامين سلامت كودك را تشكيل مي دهد. بعضي از اين بيماريها (نظير فلج اطفال و ديفتري) صد سال پيش از اين بسيار شايعتر بودند ولي امروزه بعلت انجام واكسيناسيون بندرت ديده مي شوند.

انواع واکسن ها
برنامه واكسيناسيون كشور ايران براي كودكان از بدو تولد بصورت زير تعيين شده است:

زمان تجويز	ب ث ژ یا سل	قطره خوراكي فلج اطفال	هپاتيت	سه گانه (ديفتري، كزاز، سياه سرفه)	MMR (سرخك، سرخجه، اوريون)
بدو تولد
2 ماهگي
4 ماهگي
6 ماهگي
يك سالگي
18 ماهگي
4 تا 6 سالگي

واكسن ب ث ژ
اين واكسن با استفاده از باكتري ضعيف شده سل عليه اين بيماري ساخته شده و به صورت زير پوستی در ناحيه بازو در بدو تولد تزريق مي شود. بهترين سن براي تزریق واكسن ب.ث.ژ بدو تولد است، از آن به بعد تا دو ماهگي بدون انجام تست مي توان واكسن ب.ث.ژ را تزریق نمود.

قطره خوراكي فلج اطفال
فلج اطفال يك بيماري حاد ويروسي است كه مي تواند منجر به فلج دایم دسته اي از عضلات بدن شود. براي جلوگيري از اين بيماري ناتوان كننده و سخت، بهترين راه واكسيناسيون است. واكسن به صورت قطره خوراكي و با استفاده از ويروس ضعيف شده ساخته شده است.

نکات قطره خوراكي فلج اطفال

•  در کودکان دارای نقص سیستم ایمنی و تحت درمان با داروهای پایین‌آورنده قدرت دفاعی بدن نظیر کورتیکواستروییدها و یا تحت درمان با اشعه و مبتلایان به لوسمی، لنفوم و سرطان‌های وسیع استفاده از واکسن فلج اطفال زنده خوراکی ممنوع می‌باشد و به جای آن از واکسن کشته تزریقی باید استفاده شود.
•  تغذیه با هر نوع شیر از جمله شیر مادر با خوراندن واکسن فلج اطفال مغایرتی ندارد و لزومی به ندادن شیر قبل یا بعد از ایمن‌سازی نخواهد بود. همچنین استفراغ مختصر پس از خوراندن قطره فلج اطفال مساله مهمی نبوده، و نیازی به تجدید واکسن نمی‌باشد.
•  واکسن فلج باید هرچه زودتر پس از تولد و در نوزادانی که در زایشگاه به دنیا آمده‌اند هنگام خروج از زایشگاه تجویز شود. در صورتی که به هر دلیل تجویز واکسن در روزهای اول مقدور نباشد، در اولین فرصت ممکن، باید واکسن را تجویز نمود و محدودیت زمانی خاصی بین نوبت صفر و اول وجود ندارد.